AFSÜ'de göz tansiyonu lazer tedavisi başladı

Görme kaybına sebep olan rahatsızlıklar arasında üst sıralarda yer alan göz tansiyonunu (glokom) kontrol altında tutmak amacıyla başvurulan etkili bir yöntem olan lazer tedavisi SLT AFSÜ’de de uygulanıyor.
AFSÜ Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları Anabilim Dalı Üyesi ve Glokom ve Nöro-oftalmoloji Birimi Sorumlusu Dr. Öğr. Üyesi Hamidu Hamisi Gobeka, SLT’nin uygulanmasında kullanılan cihazın vatandaşların hizmetine sunulmasından dolayı Rektör Prof. Dr. Nurullah Okumuş’a, Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Necip Becit’e ve Başhekim Doç. Dr. Ahmet Ali Tuncer’e teşekkür etti.
Dr. Gobeka, erken tanının ve düzenli muayenenin son derece önemli olduğu göz tansiyonu ve göz tansiyonunda lazer tedavisi hakkında bilinmeyenleri anlattı.
Göz tansiyonu nedir?
Göz tansiyonu yani glokom, göz merceğini koruyup beslemek amacıyla üretilen aköz hümör sıvısının, emilimini sağlayan kanallardaki sorun nedeniyle normal akışının sağlanamaması ile gözdeki basıncın artmasıdır. Bu artış süreklilik kazandığında, görme işlevinde rol oynayan optik sinirlerde sıkışma meydana gelir.
Ailesinde glokom hastası olan, 45 yaşın üzerinde, şeker hastalığı, yüksek miyopi, geçirilmiş göz yaralanması, uzun süre kortikosteroidli ilaç kullananlarda glokom daha sık görülür. Tanı ancak ayrıntılı muayene ve göz tansiyonunun ölçülmesi, santral kornea kalınlığı ölçümü, bilgisayarlı görme alanı testi, optik sinir başı tomografisi gibi testlerden sonra konulabilir. Risk altındaki kişiler altı ayda bir göz muayenesinden geçmelidir. Optik sinirlerin kendini yenilemesi veya onarılması yapısal olarak mümkün değildir. Bu yüzden glokom kontrol altına alınmadığında dönüşü olmayan görme sorunları oluşur. Neyse ki günümüzde, farklı tedavi yaklaşımlarıyla ileri derecede görme sorunlarının önüne geçilebilmektedir.
Göz tansiyonunda, ilaç tedavisine yeterince yanıt vermeyen ya da ilaçların yan etkilerinden dolayı sorun yaşayabilen glokom hastalarına, lazer tedavisi “Selektif Lazer Trabeküloplasti” (SLT) uygulanabilmektedir. Koşullar elverişliyse ilaçla tedavi ve cerrahi müdahaleye alternatif bir yöntem olan SLT, hasta açısından uygulanması son derece kolay ve gerektiğinde tekrarlanabilen bir yöntemdir.
Göz tansiyonunda lazer tedavisi nasıl uygulanmaktadır?
Göz tansiyonunda lazer tedavisi, kısaca SLT, açık açılı glokom tedavisinde göz içi basıncın düşürülmesi amacıyla kullanılan, uygulaması pratik, hızlı ve oldukça etkili bir yöntemdir. Tedavinin amacı tıkalı ve daralmış kanalların genişletilmesinin sağlanmasıdır.
Uzman bir göz hekimi tarafından uygulanabilen SLT ile hastaların yaklaşık %80’inde göz içi basınç, yaklaşık %30 oranında düşürülebilmektedir. Poliklinik şartlarında uygulanan SLT, herhangi bir cerrahi müdahale gerektirmeyen yani ameliyathaneye girmeden, hasta koltuğunda yapılan bir işlemdir.
İşlemin öncesinde ağrı duymayı önleyici damla kullanılarak gözü uyuşturulan hasta, işlem sırasında herhangi bir acı hissetmez. Uyuşma gerçekleştikten sonra da göz içi sıvının çıkışının sağlandığı trabeküler alana, 40 saniye ila 1 dakika arasında lazer işlemi uygulanır. SLT’den sonra hastanın gözündeki hassasiyeti önlemek için iltihap önleyici göz damlası kullanılır ve göz içi basıncın takibi ve herhangi bir istenmeyen durum oluşmaması amacıyla hasta, yaklaşık bir saat gözlem altında tutulur. Hasta, daha sonra günlük faaliyetlerine normal şekilde devam edebilir.
SLT göz tansiyonuna nasıl etki eder?
Aköz hümör sıvısının emildiği kanallardaki daralmalar ve tıkanmalar glokom rahatsızlığının temel sebebidir. SLT ile düşük dozda lazer ışını, tıkalı kanalcıklara etki eder. Bu etki ile hücrelerde bir takım kimyasal ve biyolojik değişiklikler olunca hümör sıvısının emildiği kanallarda genişleme meydana gelir. Tedavinin etkisi, aköz hümör sıvısının dışa aktarımının hızlanması ve gözdeki yüksek basıncın düşürülmesidir.
SLT tam etkisini, uygulandıktan 1-3 ay sonra gösterebilmektedir. Hastaların çoğunda göz içi tansiyon yaklaşık %30 oranında düşmektedir ki bu, hastamız hâlihazırda etkili glokom ilaçları kullanıyorsa onlarla aynı seviyelerdedir. Etkisi 1-5 yıl arası sürebilen SLT’nin, ileride tekrarlanması da mümkündür.
SLT kimlere uygulanır ve kimlere uygulanmaz?
SLT, Glokom teşhisi konulduktan sonra ilaç tedavisine başlanılmamış hastalara ilk tedavi yöntemi olarak önerilebilir. Açık açılı glokom hastaları ve ilaç tedavisine yanıt vermeyenler için tercih edilebilir. Aynı şekilde psödoeksfoliasyon veya pigmenter glokom hastaları ile patent iridotomi ile açı kapanması olan glokom hastalarına da tavsiye edilebilir.
Bu yöntem, glokom tedavisi amacıyla ilaç tedavisi alan fakat tedaviye istenilen düzeyde yanıt vermemiş hastalar için uygundur. Yine, tıbbi tedaviye toleransı zayıf glokom hastaları ile oküler hipertansiyonda glokom riski yüksek ve ilaç kullanmadan göz basıncının kontrol altına alınması uygun görülenlerde ve glokom ameliyatının ertelenmesi veya geciktirilmesi gereken durumlarda da tavsiye edilebilir.
SLT, uygulama sonrası iltihapların ve göz basıncının daha fazla artmasına yol açabileceği için enflamatuar veya üveitik glokom hastalarına uygulanmaz. İridokorneal endotel sendromu gibi gelişimsel anormalliklerle birlikte pediatrik glokom hastaları ve ileri glokom veya neovasküler glokom hastalarının yanı sıra travmatik, dar açılı veya açı resesyonu olan glokom hastaları ile etki alanı trabeküler ağ örgüsü olduğu için sineşi (yapışıklık) nedeniyle trabeküler ağı zayıf görüntülenen hastalar için de uygun bir yöntem değildir.
Uygulama sonrası hastaları neler bekler?
SLT sınırlı yan etkiye sahip bir işlemdir. Uygulamadan hemen sonra az miktarda iltihap ortaya çıksa da bu etki anti-enflamasyon damlaları ile birkaç günde giderilebilmektedir. Bazı durumlarda göz basıncı çok düşük düzeylerde yükselebilmektedir. Tedavinin hemen sonrasında gerçekleşen bu düşük ve kısa süreli yükseliş beklenen bir durum olup ilaç desteğiyle hızla kontrol altına alınabilmektedir.
Hastaların göz tansiyonu, SLT uygulamasının 1. günü, 1. haftası ve 1. ayında kontrol edilmektedir. Sonrasında ise rutin kontrol, 4 ile 6 ay arasına çıkar. Bu süreçte hastanın kontrollerini aksatmaması elbette ki son derece mühimdir.
SLT glokom için kesin bir çözüm sağlar mı?
Glokom sürekli takip ve tedavi gerektiren kronik bir hastalıktır. Dolayısıyla göz tansiyonunda lazer tedavisinin glokom için kalıcı bir tedavi olmadığı bilinmelidir. Hastaların bazılarında sadece lazer tedavisi uygulanarak göz içi basınçta düşüş sağlanabilmekteyken bazılarında ise hedeflenen seviyelere ulaşmak için ilaç kullanılması istenebilmektedir.
Özetle SLT göz içi basıncının düşürülmesinde yardımcı bir uygulama olup daha önce meydana gelen görme kaybını tersine çevirmez. Bu yüzden glokom hastalarının düzenli olarak göz hekiminin kontrolünde olması son derece önemlidir.