“Afyonkarahisar Merkez Havzasında İki Boyutlu Doğrusal Olmayan Sismik Davranış ve Havza Kenarı Etkisi” başlıklı çalışmayı Doç.Dr.Kamil Bekir Afacan’la birlikte tamamlayan AKÜ Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Süleyman Gücek, çalışmanın sonuçlarını kamuoyuyla paylaştı.
Gücek şunları söyledi: “Afyonkarahisar kent merkezinde yer alan geniş alüvyon havzanın deprem sırasındaki davranışını incelediğimiz “Afyonkarahisar Merkez Havzasında İki Boyutlu Doğrusal Olmayan Sismik Davranış ve Havza Kenarı Etkisi” başlıklı çalışmamızı, Doç. Dr. Kamil Bekir Afacan hocamla birlikte tamamladık.
Bu çalışma, 1985 yılından bu yana 4 yılda bir düzenlenen ve Türkiye’nin en prestijli bilimsel etkinliklerinden biri olan “10. Türkiye Deprem Mühendisliği Konferansında” sunulmuştur.
Çalışmanın Özeti
Afyonkarahisar kent merkezi, kalın alüvyon tabakalarıyla dolu bir havza üzerinde yer alıyor. Bu tür zeminlerde, deprem dalgaları yüzeye ulaşmadan önce yavaşlar, kırılır ve bazı bölgelerde şiddeti artar. Analizlerimiz gösterdi ki, bu sarsıntı büyütmesi her yerde aynı değil:
•Küçük depremlerde en fazla sarsıntı havza merkezinde,
•Büyük depremlerde ise dalgaların kenarlarda kırınıp odaklanması nedeniyle havza kenarlarında ortaya çıkıyor. Yani, zeminin kalınlığı ve yapısı değiştikçe deprem dalgalarının davranışı da değişiyor. Bazı bölgelerde sarsıntı 3 kata kadar büyüyebiliyor. Özellikle kalın alüvyonlu bölgelerde bu etki çok daha belirgin hale geliyor.
Bilimsel Bulguların Özeti
•Sultandağı deprem senaryosunda sarsıntı 3–3.5 kat, •Dinar deprem senaryosunda ise 2–2.2 kat arttı. •Bazı bölgelerde Sa ≈ 3.0 g seviyelerine ulaşıldı. •Kısa periyotlarda (0.1 s) büyütme kenarlarda, •Uzun periyotlarda (1.0 s) büyütme kalın alüvyonda daha belirgin oldu. Bu durum, dalga hapsi, yüzey dalgası üretimi ve zemin yumuşaması gibi etkilerin birlikte rol oynadığını gösteriyor.
Ne Anlama Geliyor? Bu sonuçlar, Afyonkarahisar’ın bazı bölgelerinde zemin kaynaklı #deprem riskinin çok daha yüksek olduğunu gösteriyor. Aynı depremde, sağlam kaya zemindeki bir bina az hasar alırken, alüvyon zemindeki bir bina ciddi sarsıntı görebiliyor.
Sonuç ve Uyarı Afyonkarahisar’da yeni yapılacak binalar, özellikle havza kenarları ve kalın alüvyonlu alanlarda mutlaka detaylı zemin etütleri ile tasarlanmalıdır. Mevcut binalar için ise bu bölgelerde zemin büyütmesi ve zemin yumuşaması dikkate alınarak güçlendirme veya dönüşüm çalışmaları öncelikli hale getirilmelidir.” ifadelerini kullandı.
